helix

ني ، از ساز هاي بادي كهن و از جنس گياه ني است كه طول آن از شش گره و هفت بند تشكيل شده و به همين دليل آن را (ني هفت بند ) مي گويند.

هنگام نواختن ، هوا از دهانه ي ني وارد مي شود و با انگشت گزاري بر سوراخ ها و با تغيير فشار هوا ، صدا هاي مختلف به وجود مي آيند.

نوازنده ي ، ني را عمودي در دست مي گيرند و دهانه ي آن را بين دو دندان جلو ويا بين لب ها قرار مي دهند و در آن مي دمند.

هنگام ساخت ني ، روي گره ها را با نوار مي پوشانند و بر سر دهانه و انتهاي ني لوله ي استوانه اي كوتاهي به طول تقريبي ۷ سانتي متر و هم قطر ضخامت ني ، از فلز برنج قرار مي دهند.

طول ني حدود ۳۰ تا ۶۵ سانتي متر است و قطر آن حدود ۵/۱ تا ۳ سانتي متر است و تعداد ۵ سوراخ در طرف جلو و ۱ سوراخ در قسمت عقب ني ايجاد مي كند . هرچه لوله ساز باريك تر و كوتاه تر باشد صداي آن زير تر است و بر عكس.

ني در اندازه هاي مختلف تهييه مي شود و ساز تك نوازي است و نمي توان آن را كوك كرد.

بدنه ي اصلي اين ساز چون در طبيعت رشد مي كند ، دو ني كاملا از هر جهت همسان ، كمتر به دست مي آيد و به همين دليل ، با انتخاب طول و قطر آن از هر پرده اي مي توان ني داشت .

به علت ساختار طبيعي بدنه ي ني و عدم امكان كوك كردن آن وجود ندارد .

به جز ني در كوك ( دو ) بقيه ني ها از ساز هاي انتقالي هستند .

مثلا ني در كوك سي بمل وقتي (دو ) ميزند ( سي بمل ) صدا مي دهد ، پس بايد براي آن يك پرده بالا ، يعني ( ر ) نوشت تا دو صدا بدهد .

وسعت صدايي :

وسعت معمول صداي ني حدود دو اكتاو و نيم است.

منبع:piccolo-ac.com

نگاره اي از دوره صفويه

در مسير تكامل عود باستان ايران و تنبور خراسان قرار دارد. اين ساز در نقوش مربوط به دوره ي ساساني و حتي قبل از آن ديده مي شود، از اين رو عمر اين ساز را مي توان بيش از 1000 سال تخمين زد.كه رفته رفته در طول تاريخ تغييراتي در شكل ظاهري و پرده بندي آن داده شده و به صورت سه تار امروزي در آمده است .

اين ساز در زمان ميرزا علي اكبر خان فراهاني و پسران او ميرزا عبدالله و آقا حسينقلي (اواخر دوران قاجار) مانند تار جزو سازهايي بوده كه رديف موسيقي ايراني با آن نواخته مي شده است و تا امروز ادامه پيدا كرده و در حال حاضر جاي خود را در موسيقي به عنوان يك ساز مستقل ايراني مانند تار باز كرده است.

سه تار از سازهاي ملي ايران است و از آنجايي كه مربوط به هيچ قوم و يا منسوب به ناحيه اي خاص نمي باشد، سازي شهري به حساب مي آيد و در دسته بندي سازها نيز به واسطه داشتن سيم (زه) و نواختن با مضراب ، در دسته ي سازهاي زهي مضرابي قرار مي گيرد.

سه تار با ويژگيهاي خاص خود همواره در طول تاريخ مورد توجه هنر دوستان ، شعرا ، عشاق و... قرار گرفته و بسياري از بزرگان تصوف و عرفان ، در سياحت معنوي خود از اين ساز بهره جسته اند.

سه تار دروني ترين و متمركز ترين ساز است، آن را بيشتر براي دل خود مي نوازند تا براي ديگري.(ژان دورينگ)* اين تنها تصوير موجود از مرحوم «آقا علي اكبر خان فراهاني» است كه « صنيع الملك » نقاش دوره قاجار و عموي كمال الملك آن را نقش كرده ، هرچند كه معلوم نيست كه آيا ميرزا علي اكبر خان اين رديف ها را خود جمع آوري كرده يا از پدرانش سينه به سينه به او ارث رسيده ، اما بايد او را پدر موسيقي رديف دستگاهي ايران دانست كه امروز در دست ماست . او در تار نوازي هم سر آمد هم عصرانش بود و به همين دليل ارج و قرب فراواني نزد ناصرالدين شاه داشت. . جالب است كه ساز او كه در اين تصوير مي بينيد ، براي خود اسمي داشته ،قلندر . او در جواني فوت شد و مهم ترين شاگردش يعني ميرزا غلامحسين فراهاني برادر و به قولي پسر عموي او با همسرش ازدواج مي كند و تربيت فرزندان جناب ميرزا را بر عهده مي گيرد . از ديگر شاگردان او مي توان به « كوكب خانم » ،« ميرزا عيدالله خان علاءالملك » ، « مسعود ميرزا » و « سلطان خانم» اشاره كرد. { عكس موزه موسيقي}

خصوصيات سه تار
1) به نسبت ديگر سازها ، داراي حجم صوتي كم ، ولي در عين حال لطيف ، نافذ ، ظريف و دلنشين است.

2) بين سازهاي مضرابي در موسيقي رديف ، تنها سازي است كه مضراب مجزا نداشته و با ناخن سبابه* نواخته مي شود. در نتيجه احساس مخصوصي به نوازنده دست داده و صميميت بيشتري بين او و سازش بر قرار مي شود.

3) كوچكي جثه ، وزن كم و بغل گرفتن ساز هنگام نواختن ، در برقراري ارتباط معنوي بين ساز و نوازنده بسيار موثر است .

4) كمي حجم صوت اين ساز عاملي شده تا كمتر چهره ي عمومي پيدا كند و از طرفي موقعيت خاص خود را در خلوت نوازنده و شنونده تحكيم بخشد.

5) چون مضراب سه تار در حالت معمولي به چند سيم برخورد مي كند ، امكان ايجاد كوك هاي متنوع و چند صدا بر روي اين ساز وجود دارد ( نظير شيوه هاي نويني كه استاد احمد عبادي در كوك سه تار ايجاد نمود و مشتمل بر هفتاد كوك مي باشد).

6) به علت محدوديت تعداد سيم ، عدم وجود عوامل تغيير دهنده صدا ، مثل هم كوكي سيم ها ، نداشتن پوست ( برخلاف ) تار و ... صداي اين ساز خالص و نافذ بوده و از طرفي كمتر دچار تغيير كوك در حين نواختن مي شود.

7) از معدود سازهايي است كه همنوازي آن ( گروه نوازي سه تار ) از زيبايي خاصي بر خور دار است.

نمونه مضراب سه تار
*تذكر: كساني كه ناخن شكننده و يا امكان بلند كردن ناخن سبابه را ندارند ، مي توانند از مضراب هايي كه به اين منظور ساخته شده اند استفاده نمايند.

اجزاء سه تار
كاسه : جعبه صوتي سه تار مي باشد كه از جنس چوب توت است.

دسته : پرده هاي ساز روي آن بسته مي شوند ، جنس آن از چوب گردو است.

صفحه: چوب توت نازك كه روي كاسه را پوشانده است و خرك روي آن قرار دارد.(مهم ترين عامل خوش صدايي در سه تار صفحه آن است.)

سوراخهاي روي صفحه: اين سوراخها براي تنظيم صداي ساز ايجاد مي شوند.

سر دسته : قسمتي از دسته كه گوشي هاي ساز در آن قرار دارند.

گوشي: انتهاي سيم به آن بسته مي شود و با چرخاندن آن ساز كوك مي شود . جنس آن معمولا" از چوب گردو است.

پرده: از جنس روده است كه روي دسته بسته مي شود و محل نتها را معين مي كند .

خرك: از چوب سا خته مي شود و سيم ها از روي آن عبور مي كند.

شيطانك : از استخوان ساخته مي شود و سيمها از روي آن عبور مي كنند .

سيم گير :در انتهاي كاسه نصب مي شود و انتهاي سيم ها را نگاه مي دارد . جنس آن از شاخ قوچ ، چوب شمشاد جنگلي يا فوفل است.

سيم : سه تار چهار سيم فلزي دارد كه با ضربه ناخن انگشت سبابه به ارتعاش در مي آيند.

شيار كنار دسته : شياري است كه در موقع بستن پرده ها از آن استفاده مي شود.

سه تار امروزي به رغم نامي كه از گذشته برايش به يادگار باقي مانده داراي چهار سيم است. كه در قديم سه سيم (تار) داشته، بروايتي مشتاق عليشاه كرماني (شهادت 1306 ه.ق) عارفي كه با سه تار و موسيقي آشنايي داشته سيم ديگري بين سيم دوم و سوم اضافه كرده و اينك سه تار در حقيقت چهار سيم يا چهار تار دارد . اين سيم را واخوان و بعضي ها سيم مشتاق مي نامند.نكته قابل توجه در عمل مشتاق عليشاه انتخاب محل قرار دادن سيم چهارم است.آيا مي دانيد چرا مشتاق عليشاه سيم چهارم را افزود ؟ جواب در قسمت مقالات وبسايت.

ابعاد سه تار
با توجه به تنوع الگوه هاي ساخت سه تار ، كه از نظر ابعاد صفحه ، دسته ، كاسه و... با هم اختلاف دارند. سه تار هايي با ظاهر متفاوت نيز وجود دارد. به طور متوسط طول سه تار از نوك دسته تا سيم گير حدودا" 86 سانتيمتر ، از شيطانگ تا سيم گير 72 سانتي متر و طول ارتعاش آزاد آن ( از خرك تا شيطانك ) حدودا" 67 سانتي متر مي باشد.

وتر (سيم )سه تار از بالا به پايين بدين ترتيب هستند:

وتر بم (سيم بم) با سيمي قطر تقريبي 25-35 ميكرون از جنس برنج ،وتر مشتاق (سيم واخوان) با سيمي به قطر 18-20 ميكرون از جنس فولاد ، وتر زير ( سيم دوم ) با سيمي به قطر تقريبي 18-20 ميكرون از جنس برنج ، وتر حاد ( سيم اول ) با سيمي به قطر تقريبي 18-20 ميكرون از جنس فولاد.

تنظيم پرده هاي سه تار
همان طور كه مي دانيد ،طول سيم از شيطانك تا سيم گير، به نسبت هاي خاصي تقسيم مي شود كه اين تقسيمات به كمك پرده هاي ساز و خرك شكل مي گيرد . از اين رو ، بعداز هر بار پرده بندي ( يا بر روي ساز جديد ) بايد موقعيت پرده ها بر روي دسته دقيقا" تعيين شود . مطالب زير در مكان يابي چند پرده ي اصلي شما را ياري مي كند.

نحوه نواختن سه تار
از اصول بنيادي نوازندگي سازهاي زهي ، مضرابي موسيقي ايراني ، آن است كه هيچ گاه نغمه اي (نتي) به صورت تنها اجرا نمي شود . بلكه هميشه بايك صداي واخوان پشتيباني مي شود. ( واخوان عبارت است از اجراي مداوم يك يا چند صدا در طول اجراي قطعه ) تقريبا" در تمامي سازهاي زهي مضرابي همانند انواع تنبور و دوتار درموسيقي نواحي معاصر ايران در مناطق مختلف خراسان (شمال ،شرق) گلستان (تركمن) مازندران ، كرمانشاه ، آذربايجان ( شرقي و غربي ) آن است كه همواره يكي از سيم ها وظيفه اجراي ملودي و ديگري كه معمولا" به فاصله چهارم و يا پنجم نسبت به سيم اول كوك شده نقش واخوان را به عهده دارد . در نوازندگي سه تار معاصر به شيوه قدما نيز مضراب به گونه اي نواخته مي شود كه همواره هنگامي كه سيمي به ارتعاش در مي آيد سيم بالاي آن به عنوان واخوان به ارتعاش در مي آيد.

قيمت سه تار (مشقي و حرفه اي)

سه تار يكي از ارزانترين سازهايي است كه با قيمت هاي مناسب به نسبت شناخت خريدار و سازنده آن از 30 هزار تومان تا 50 ميليون

تومان وجود دارد.اصولا" سازهاي مشقي توسط سازندهاي مختلف و تا قيمت 500 هزار تومان ميباشد.و سازهايي كه از لحاظ ساختار و

صنعت داراي صدايي خوب هستند معمولا از 1 ميليون تومان به بالا ميباشد.و اصولا" سازهايي كه از 1 ميليون تومان به بالا ارائه مي شود

توسط سه تار سازان حرفه اي كه اسامي آنها در قسمت سه تار سازان وبسايت آمده است ساخته مي شود.و معمولا" اين سه تار ها در

فروشگاهها ي وسايل موسيقي وجودندارند،و ميبايستي از خود سازنده به صورت سفارشي تهيه شود.(درصورت نياز با ما تماس بگيريد)

آيا ميدانيد ؟بيشترين شهري كه در آن سه تار سازي رايج است كنگاور كرمانشاه است، مثل ساختن دف كه در كردستان رايج است .

ساختن سه تار در كنگاور متداول است .وبه قول استاد مرادي در هر خانه اي بزني با يك سه تار ساز روبرو ميشي.

منبع:tarineh.com

پيانو جعبه بسيار بزرگي است كه به دو شكل مختلف ساخته شده است. نوعي از آن كه در فارسي به نام پيانوي رويال مسطلح گرديده، جعبه سه‌گوش بزرگي است كه بر روي سه‌پايه قطور قرار گرفته است و سيم‌هاي آن به طور افقي در جعبه كشيده شده و چكش‌ها از زير به اين سيم‌ها برخورد مي‌كنند. نوع ديگر پيانو كه در برخي از زبان‌هاي اروپايي به آن پيانينو يعني، پيانوي كوچك، گفته مي‌شود، جعبه آن كوچكتر و به طور عمودي و قائم ساخته مي‌شود. در اين نوع پيانو، سيم‌ها به داخل آن و به طور عمودي نصب مي‌گردند و چكش‌ها از جلو به سيم‌ها ضربه مي‌زنند.

براي توليد صدا در پيانو كلاويه (كليد) هاي اين ساز توسط مكانيز مخصوصي به چكش فرمان كوبش مي‌دهد و سپس چكش را به عقب بر مي‌گرداند تا مانع از ادامه‌ي ارتعاش سيم نگردد. به محض اينكه نوازنده انگشت خود را از روي كلاويه بردارد، لرزش سيم با قطعه نمدي كه بر روي آن قرار مي‌گيرد، متوقط مي‌گردد. همچنين براي توليد صداي زير، چكش بر روي سه سيم هم‌كوك، براي توليد صداي بم، چكش بر روي دو سيم هم‌كوك و براي ايجاد صداي خيلي بم، چكش بر روي يك سيم ضخيم مي‌كوبد.

دو نوازي پيانوي قطعه La Comparsa توسط Bebo و Chucho Valdéz /

زير پاهاي نوازنده دو يا سه پدال وجود دارد. پدال سمت راست مانع از كار دستگاه خفه كن (قطعه نمدي) مي‌گردد و در نتيجه سيم مربوط پس از برداشتن انگشت از روي كلاويه، باز به ارتعاش خود ادامه مي‌دهد. پدال سمت چپ باعث مي‌شود كه نواري از نمدها بين چكش و سيم قرار گيرد تا ارتعاش‌ها را خفيف و كم صدا جلوه دهد. در پيانوهايي كه داراي سه پدال مي‌باشند، پدال سوم يا وسط مجموعاً چكش‌ها را كمي به سمت راست مي‌راند تا فقط به يكي از سيم‌هاي سه‌گانه هم‌كوك برخورد نمايد يا چكش‌ها را كمي به جلو مي‌برد تا شدت برخورد آنها با سيم‌ها ضعيف‌تر از حد معموي گردد. اين عمل موجب ظريف شدم صوت توليد شده مي‌گردد.

در دو صده‌ي گذشته آثار ارائه شده براي پيانو بيشتر از هر ساز تك ‌نواز ديگر بوده است. توانايي‌هاي اجراي پيانو بي‌همتا، متنوع و گسترده مي‌باشد. نوازنده پيانو مي‌تواند هم‌زمان چندين نت ملودي و آكورد آن را بنوازد. اين ساز قادر به اجراي موسيقي در قلمرو پهناوري از اصوات است و ۸۸ كلاويه‌ي آن گستره‌اي بيش از ۷ اكتاو را مي‌پوشاند. اصوات اين ساز گاهي از ظرافت، لطافت و آرامش خاصي برخوردارد مي‌اشند و گاهي نيز با شدت كوبندگي بسيار و پر قدرت هستند. چنينكه ايتاليايي‌ها اين ساز را Piano Forte يعني ملايم-قوي مي‌نامند. پيانو در حدود سال ۱۷۰۰ ميلادي ابداع گرديد. اين ساز در دهه‌ي ۱۷۸۰ كاربرد كم‌وبيش گسترده‌اي يافت و در دهه ۱۸۵۰ از نظر مكانيكي تكميل شد. امروزه اين ساز از محبوب‌ترين سازهاست،

به علت بزرگي و سعت صداي پيانو ۷ اكتاو نت نويسي آن بر روي ۲ حامل صورت مي‌گيرد كه معمولاً حامل زيرين حامل بم يا كليد فا، براي اجرا با دست چپ و حامل بالايي، حامل زير يا كليد سل براي اجرا با دست راست اختصاص يافته است.

منبع:elhammusic.com

تنبك (تمبك، دمبك، دندونك و ضَرب) يكي از سازهاي كوبه‌اي ايراني است. اين ساز پوستي، از نظر سازشناسي جزء طبل‌هاي جام‌شكل محسوب مي‌شود كه از اين خانواده مي‌توان به سازهاي مشابه مانند داربوكا در كشورهاي عربي و تركيه و همچنين زيربغلي در افغانستان اشاره كرد.

دربارهٔ وجه تسميه اين ساز، هنوز يك راي نهايي حاصل نشده‌است. بهمن رجبي معتقداست كه نام اين ساز در اصل تنبك بوده و تبديل آن به تمبك به دليل قلب حرف «ن» ساكن به «م»، قبل از حرف «ب» است؛ مثل اتفاقي كه در تلفظ واژهٔ «شنبه» مي‌افتد.(تنبك و نگرشي به ريتم از زواياي مختلف نوشته بهمن رجبي) اما گروهي ديگر اعتقاد دارند كه صورت «تنبك» منشاء منطقي نداشته و به همين دليل به اشتباه در ميان مردم رواج يافته است.

نحوه پوست گذاري تمبك, آمورش تمبك
تكنوازي تمبك

اما در نوازندگي اين ساز از تكنيك‌هايي به نام‌هاي «تُم»، «بك»، «پلنگ» و «ريز» استفاده مي‌شود. بنابراين چندان بعيد نيست اگر نامگذاري «تنبك» بر اساس همين اسامي صورت گرفته باشد. از ديدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine كه در زبان‌هاي اروپايي براي تمبك به كار مي‌رود از واژهٔ تنبور پهلوي وام گرفته شده‌است.

تمبك از سري ساز هاي كوبه اي است و تنها ساز كوبه اي محسوب مي شود كه از ۱۰ انگشت براي اجراي آن استفاده مي شود . ساز كوبه اي را مي توان اولين سازي عنوان كرد كه بشر به آن دست پيدا كرده است كه از آن براي ترساندن حيوانات و يا اطلاع رساني به يكديگر استفاده مي كردند.

نحوه پوست گذاري تمبك, آمورش تمبك
تنبك يكي از سازهاي كوبه‌اي ايراني است

ساختمان ساز تمبك از قسمت هاي دهانه كوچك ، نفير ، بدنه ، دهانه بزرگ و پوست تشكيل شده است. ساز تمبك از دو قسمت كلي و استوانه اي شكل تشكيل شده :قسمت اول (بالا و هنگام نواختن ،جلو) به قطر تقريبي ۲۵ تا ۳۰ سانتي متر و به طول ۴۵ سانتي متر ،كه سطح بالايي آن پوست كشيده شده و در پايين به قسمت دوم متصل شده است و اين قسمت عبارت است از استوانه باريك تري كه در انتها (پايين) كمي گشاد تر شده و به دهانه اي باز منتهي گشته است .

ساختمان اصلي تمبك از چوب يك تكه اي است كه به صورت يك تكه از كنده ي درخت توت ، گردو ، زبان گنجشك ، كاج و … ساخته مي شود و پوستي كه بر روي دهانه ي بزرگ كشيده مي شود از پوست حيواناتي چون گوساله ، شتر ، گوسفند و بز مي باشد .

پيشينه تنبك با نام‌هاي پهلوي دمبلك به پيش از اسلام مي‌رسد و بنابر نظر دكتر معين دمبك صورت دگرگون‌شدهٔ همين نام است.تنبك در چند دههٔ اخير پيشرفت چشم‌گيري كرده و حتي به عنوان سازي تكنواز و مستقل نيز مطرح شده‌است.

 منبع:beytoote.com

نحوه پوست گذاري تمبك, آمورش تمبك
ساختمان تمبك از قسمت هاي دهانه كوچك ، نفير ، بدنه ، دهانه بزرگ و پوست تشكيل شده

ساختمان تمبك:

بدنهٔ تنبك را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهي هم فلز مي‌ساختند، ليكن امروزه از جنس چوب مي‌سازند. تنبك از بخش‌هاي زير تشكيل شده‌است:

پوست

دهانهٔ بزرگ

تنه

پا

گلويي (نفير)

دهانهٔ كوچك (كاليبر)

از حلقه در انگشت‌هاي وسطي دستان مي‌توان با زدن روي پوست دهانه بزرگ چسبيده به تنه و شيارهاي روي تنه با كشيدن حلقه‌ها اصوات و شيرين كاري‌هاي متنوع و جالبي اجرا كرد

تمبك در هنگام نواختن ،به طور افقي روي ران نوازنده نشسته قرار مي گيرد و او دست چپ خود را در بالا و دست راست خود را در كنار راست تمبك قرار مي دهد و با انگشتان ،نرمه و تمام دست خود را بر قسمت هاي مختلف (مركز ،ميان ،كنار )پوست مي كوبد.

از آن جا كه وسيله كوبيدن روي تمبك انگشتان است و بدين وسيله نوازنده تمبك قادر است بر روي تمبك ريزه كاري و شيرين كاري هاي فراوان اعمال كند ،مي توان از آن به عنوان “تكنواز” استفاده هاي شايان و جالب نمود.

نحوه پوست گذاري تمبك, آمورش تمبك
ساز تنبك

نقش همنوازي در تمبك نه فقط همراهي ساز يا آواز و تامين و نگهداري “ضرب” موسيقي است ، بلكه طي ۲۵ سال اخير به ابتكار حسين تهراني و همكاري ديگران اركستري ملقب به “گروه تمبك نوازان” تشكيل شده و قطعه هاي متعددي اجرا كرده اند.

به دليل اينكه سن فرا گيري تمبك از سن ۴ سالگي تا ۸۰ سالگي مي باشد ، سايز هاي مختلفي همراه با وزن هاي مختلفي وجود دارد كه هنرجو با هر سن و قدرتي بتواند تمبك بزند.

تمبك بر خلاف اكثر ساز ها از نت هاي متداول دو ،ر ،مي و … استفاده نمي شود و نت هايي كه براي آموزش تمبك استفاده مي شوند ،اشكالي هستند كه به نوعي قرار داد بين نوازندگان تمبك گذاشته شده است.

نحوه پوست گذاري تمبك, آمورش تمبك
تمبك در هنگام نواختن ،به طور افقي روي ران نوازنده نشسته قرار مي گيرد

نوازندگان شاخص تمبك:

از قدما مي‌توان از حاجي خان ضرب گير ، عيسي آقا باشي، رضاقلي خان نوروزي، ابوالحسن صبا (معلمِ حسين تهراني)، مسعود خان، شعبان قناري ،مهدي قياسي، رضا روانبخش و عبدالله دوامي نام برد.

و از معاصرين تمبك نواز :

حسين تهراني

جهانگير ملك

امير ناصر افتتاح

بهمن رجبي

ناصر فرهنگ فر

محمد اسماعيلي

مرتضي اعيان

داريوش رفيعي

امير بيداريان نژاد

ملوك ضرابي

جمشيد محبي

داريوش زرگري

نويد افقه

همايون شجريان

پژمان حدادي

محسن كثيرالسفر

تاريخچه گيتار ؟ گيتار چيست و انواع مختلف آن كدامند ؟ گيتار براي كدام كشور است ؟ عكس هاي گيتار . روش نواختن گيتار كلمات كليدي اين مقاله مي باشد پس با ما همراه باشيد تا تاريخچه اي از گيتار را بدانيد .
سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك,
انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر , گيتار با بدنه فلزي نيز موارد ديگري هستند كه به آنها خواهيم پرداخت.

تاريخچه گيتار سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك, انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر ,

گيتار چيست؟
گيتار نوعي ساز زهي است كه با پيك يا انگشت نواخته مي‌شود و از اين جهت كه سيم‌هاي آن در اثر ارتعاش توليد صدا مي‌كنند، به سازهاي گروه كوردوفون (به انگليسي: Cordophones) يا زه‌صدا تعلق دارد. اين ساز علاوه بر داشتن قدمت تاريخي قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تكنيك‌هاي نوازندگي) توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسيقي غرب پيشرفت چشمگيري داشته باشد؛ كه در نتيجه گونه‌هاي متفاوتي از آن بوجود آمده و هم اكنون جايگاه ويژه‌اي در موسيقي جهان دارد.

سير تاريخي گيتار چيست ؟

واژه guitar در زبان انگليسي، gitarre در آلماني و guietare در فرانسوي همگي مشتق شده از واژه guitiarra در زبان اسپانيايي هستند كه آن خود از واژه قيثاره در زبان عربي اندلسي مشتق شده است. اين واژه نيز خود مشتق شده از واژه لاتين cithara است كه نسبت آن به واژه κιθάρα kithara در يوناني باستان مي‌رسد. اين واژه يوناني به صورت مستقيم يا غيرمستقيم از واژه پارسي كهن سيه‌تار (سه‌تار) آمده است.

روايت‌هاي متفاوتي درمورد تاريخچه گيتار وجود دارد؛ عده‌اي بر اين عقيده‌اند كه گيتار از مصر سرچشمه گرفته است و عده‌اي نيز بر اين نظرند كه آن از سيتاراي يوناني-آشوري (Greek Assyrian Cithara) كه به وسيله رومي‌ها به اسپانيا آورده شده گرفته شده است. گيتار نتيجه تحول لوت در اروپا است. لوت نيز خود تحول يافته عود (به عربي العود = چوب) و بربط است. گفته مي‌شود زرياب نامي عود را به اندلس آورد و از آن پس اين ساز در اسپانيا و ديگر مناطق آسيا رايج شد.

در زمان حكومت اسلام در اسپانيا، اين ساز توسط زرياب دارابگردي و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گيتار، كيتارا يا قيتارا مي‌گفتند و نام كنوني آن برگرفته از همين نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گيتار مي‌تواند مويد اين باشد كه گيتار سازي ايراني است.

تاريخچه گيتار سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك, انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر ,

زرياب در ابتدا در اسپانيا شروع به آموزش گيتار كرد و مدرسه موسيقي خود را در زمان عباسيان در آندلس بنا كرد.

جد بزرگ تمام سازهايي كه ما به عنوان كوردوفون از آنها ياد كرديم يك كمان موسيقي است كه تنها يك سيم ساده به دو سر آن متصل بوده است كه با كشيدن و رها كردن سيم صدايي در كمان ايجاد مي‌شده و اين صدا به وسيله يك تقويت كننده صوت كه به آن متصل بوده تقويت مي‌شده است. ازآنجاكه اين سيم تنها يك صداي ساده ايجاد مي‌كرده براي داشتن چندين صدا ابتدا يك سيم ديگر و سپس چندين سيم به اندازه‌هاي كوتاه‌تر به كمان بسته شده و از اين طريق چندين صدا توليد گرديده است. ازدياد اين سيم‌ها و افزوده شدن يك جعبه تشديد صوت منجر به اختراع چنگ كماني (Harp Arquee) گرديد. سپس سازي متشكل از مجموعه‌اي از سيم‌ها به نام لير ظهور كرد كه در آن سيم‌هايي به طول مساوي كار گذاشته شده بود. يوناني‌ها دو نوع لير داشتند، يكي به نام ليرا و ديگري به نام كيتارا؛ كيتارا به وسيله رومي‌ها تغييرشكل يافت؛ نام گيتار نيز از همين كلمه گرفته شده است. بعدها رومي‌ها براي نخستين بار سازهايي چون سيتارا، پاندورا Pandora و فيديكولا Fidicula را نواختند و از اين راه آلات كوردوفن در تمام اروپا رواج يافت؛ درواقع نخستين گيتارهاي واقعي در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسيد؛ اين گيتارها به دليل داشتن بدنه‌اي باريك و شكلي مدور متمايز بودند. به تدريج در قرن‌هاي چهارده و پانزده پسوندهاي موريسكا و لاتينا حذف شد و در سراسر اروپا آلات موسيقي خانواده گيتار با اسم‌هايي از قبيل: گيتارا، گيترنه، گيترن (Giteren)(سازي سيمي مفتولي و منسوخ شده شبيه به گيتار كه به زبان فرانسوي گيترنه و به زبان اسپانيايي گيتارا گفته مي‌شد) و شيتارا معين شدند. در همان زمان گروه زيادي از سازهاي خانواده كوردوفن، با اسم‌هايي از قبيل: ويهوئلا (Vihuela) در اسپانيا و ويولا (Viola) در ايتاليا خوانده مي‌شدند، كه بعضي از اين سازها با آرشه (de arco)، بعضي با مضراب (de penola) و بعضي ديگر هم با انگشت (de mano) نواخته مي‌شدند. بعدها از ويهوئلاي انگشتي (Vihuela de mano) نوعي گيتار به وجود مي‌آيد. درطي قرن‌هاي چهارده و پانزده در شكل گيتار و ويهوئلاي انگشتي تغييرات قابل توجه‌اي به وجود مي‌آيد، به تدريج در پهلوهاي آنها فرورفتگي ايجاد مي‌شود و در قرن شانزده هر دو ساز آشكارا شبيه گيتار مي‌شوند. در قرن شانزده اين دو ساز در اسپانيا بسيار رايج بودند و نوازندگي با انگشت به حدي عموميت پيدا كرد كه پسوند انگشت (de mano) در اين كشور به كلي از اسم اين سازها حذف شد. از آن پس گيتار بدنه‌اي بزرگ‌تر .

اجزاي گيتار چيست ؟
Acoustic guitar-fa.svgElectric guitar parts.jpg

همان‌طور كه در عكس ملاحظه مي‌كنيد، گونه‌هاي مختلف گيتار ممكن است شامل اجزاي متفاوتي باشند، يا شكل اجزاء يا جنس آن‌ها با هم فرق داشته باشند. اما نهايتاً اجزاي موجود در همهٔ انواع گيتارها همين‌ها هستند.

سردسته
خرك
هد (براي كوك كردن ساز)
فرت (Fret)
Truss Rod (پيچي كه براي تنظيم انحناي دسته به كار مي‌رود)
Inlays (تزييناتي كه نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرت‌هاي ۳ ۵ ۷ ۹ ۱۲ ۱۵ ۱۷ ۱۹ ۲۱ ۲۴ قرار مي‌گيرند)
دسته
پاشنه (اتصال بدنه با دسته)
بدنه
پيكاپ‌ها (pickups)
قسمت‌هاي مربوط به مدار الكتريكي (تنظيمات ولوم و تن صدا)
خرك پاييني (Bridge)
صفحه پيك گارد (گاهي براي مخفي كردن مدارها و گاهي صرفاً براي جلوگيري از خش‌دار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پيك به مرور زمان)
صفحهٔ پشتي
صفحهٔ جلويي
قسمت‌هاي جانبي
دريچه خروج صدا (معمولاً داراي تزييناتي به نام rosset)
سيم‌ها
saddle (تنظيم‌كننده ارتفاع هر سيم)
فرت بورد (چوبي كه فرت‌ها روي آن كوبيده شده‌اند)

انواع گيتار كدامند؟
گيتارها را به شيوه‌هاي مختلفي مي‌توان دسته‌بندي كرد. در اين بين اگر بخواهيم از لحاظ صوتي آن‌ها را دسته‌بندي كنيم، كه مسلماً براي يك ابزار موسيقي مناسب‌ترين روش خواهد بود. از آن جايي كه نحوه توليد صداي آكوستيك در گيتار ارتباط تنگاتنگي با نوع بدنه آن دارد، ناچار به استفاده از دسته‌بندي بدنه خواهيم بود:

تاريخچه گيتار سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك, انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر ,

گيتار با بدنه چوبي توخالي

انواع گيتارهاي آكوستيك

گيتار آكوستيك گيتاري است كه وسيله‌اي جز بدنه آن صداي سيم‌ها را تقويت نمي‌كند، صداي سيم‌ها تنها در بدنهٔ چوبي توخالي آن تقويت مي‌شود و به گوش مي‌رسد. اين نوع از گيتار معمولاً شش سيم فلزي دارند كه ضخامت آن‌ها از زيرترين سيم تا بم‌ترين سيم به طور معمول بين ۱۳ تا ۵۶ هزارم اينچ مي‌باشد. بدنه از اتصال صفحه چوبي پشتي، صفحه چوبي جلويي، و دو قسمت چوبي انحنادار كناري ساخته مي‌شود، كه صفحهٔ بالايي معمولاً داراي سوراخ يا سوراخ‌هاي بزرگي است كه به واسطه شكل و محل قرار گرفتنشان مي‌توانند ويژگي‌هاي آكوستيكي خاصي به ساز بدهند.

گونهٔ اسپانيايي گيتار آكوستيك با عنوان گيتار فلامنكو شناخته مي‌شود؛ كه نامش را از سبك زيباي فلامنكو به ارث برده‌است. گيتار زماني وارد موسيقي فلامنكو شد كه اسپانيايي‌ها فلامنكو را با سازهاي ديگري مي‌نواختند. پس از آن گيتار به شدت بر اين موسيقي تأثير گذاشت و هم اكنون كاملاً به آن وابسته‌است.
انواع گيتارهاي كلاسيك
اكولايزر يك گيتار الكتروآكوستيك

تاريخچه گيتار سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك, انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر ,

اصولاً بايد گفت گيتار كلاسيك نوعي گيتار آكوستيك است. چون صداي آن بدون واسطه شنيده مي‌شود. اما اين نوع گيتار كمي با گيتارهايي كه با عنوان گيتار آكوستيك شناخته مي‌شوند تفاوت دارد. بدنه آن كمي كوچكتر بوده و در آن به جاي سيم‌هاي فلزي از سه سيم نايلوني و سه سيم فلز تنيده شده به دور ابريشم استفاده مي‌شود، كه به آن صداي نرم و آرامي مي‌دهد. اين ساز نسبت به سازهاي ديگر اركستر و نيز گيتار آكوستيك صداي كمتري دارد و تنها يك سبك مشخص از موسيقي را ارائه مي‌دهد.

گيتار كلاسيك خود از گيتار فلامنكو كه اسپانيايي‌ها آن را به كار مي‌برده‌اند مشتق گشته‌است. بين گيتار كلاسيك و گيتار فلامنكو تفاوت نا چيزي وجود دارد، معمولاً گيتار كلاسيك از چوبهايي كه رنگ قهوه‌اي تيره دارتد ساخته مي‌شود و گيتارهاي با چوبهاي زرد و روشن‌تر از آن گيتارهاي فلامنكو هستند. اسپانيايي‌ها از ساز گيتار براي نواختن موسيقي خودشان يعني فلامنكو استفاده مي‌كرده‌اند كه بعدها با شروع دوران كلاسيك در موسيقي اروپا عده‌اي از اين ساز براي نواختن قطعات موسيقي كلاسيك استفاده كردند.

تاريخچه گيتار سير تاريخي , اجزاي گيتار, انواع گيتار ,گيتار با بدنه چوبي توخالي, انواع گيتارهاي آكوستيك ,انواع گيتارهاي كلاسيك, انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك, گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي , گيتار با بدنه چوبي توپر ,

انواع گيتارهاي الكتروآكوستيك

از لحاظ شكل نمي‌توان تفاوت چنداني بين يك گيتار الكتروآكوستيك با يك گيتار آكوستيك پيدا كرد. اما از لحاظ صوتي گيتار الكتروآكوستيك روند الكتريكي را پيش مي‌گيرد، بدين صورت كه صدا توسط پيكاپ به شكل سيگنال الكتريكي درآمده، كه بعد از طي كردن مسيرها و برخي ادوات الكتريكي، به وسيله آمپلي فاير تقويت مي‌شود و سرانجام از طريق اسپيكرهاي آمپلي فاير به گوش مي‌رسد.

اگر تنظيمات خيلي خاصي براي آمپلي فاير (و افكت يا افكت‌ها) نداشته باشيم، صداي اين نوع گيتار با گيتار آكوستيك تفاوتي نخواهد داشت، با اين تفاوت كه حالا صدا تا حدود زيادي تحت كنترل مي‌باشد. نوازنده بدون آنكه مجبور به تعويض ساز براي پيدا كردن صداي مورد نظرش باشد مي‌تواند از طريق تنظيم اكولايزري كه روي گيتار قرار دارد حالت صدا را تغيير دهد و با صدايي كه مورد نظرش است نوازندگي كند.

تاريخچه گيتار

گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي

انواع گيتارهاي جاز و بلوز

گيتار با بدنه چوبي توپر

انواع گيتارهاي الكتريك

گيتار با بدنه فلزي

انواع رزوناتور

گيتارها را از جنبه‌هاي ديگري هم مي‌توان دسته‌بندي كرد:

از نظر طول گام دسته (Scale Size):
تنور (با گام دسته در حدود ۲۱ تا ۲۳ اينچ)
معمولي (با گام دسته در حدود ۲۴ تا ۲۵٫۵ اينچ)
باريتون (با گام دسته در حدود ۲۶ تا ۲۸ اينچ)
بيس (با گام دسته در حدود ۳۰ تا ۳۶ اينچ)
از نظر تعداد و جنس سيم‌ها:
چهار و پنج سيم (معمول در انواع گيتاربيس)
شش سيم (معمول در انواع گيتار و گاهي در گيتاربيس)
از جنس فلز (معمول در انواع گيتار آكوستيك)
از جنس نايلون (معمول در انواع گيتار كلاسيك)
هفت و هشت سيم (گاهي در انواع گيتار الكتريك)
دوازده سيم به صورت شش سيم دوبله (گاهي در انواع گيتار الكتريك)
از نظر شيوه صدابرداري
آكوستيك (بدون واسطه توسط ميكروفون)
الكتريك (با استفاده از پيكاپ)

منبع:teeteel.ir