| نظرات (0)
ساز باغلاما (Bağlama) از خانواده‌ي سازهاي زهي مضرابي (زخمه‌اي) مقيد است كه با مضراب نواخته مي‌شود. اين ساز در اصل ساز ملي قوم ترك و منطقه‌ي آناتولي است و در ميان ترك زبانان و كرد زبانان تركيه و شمال عراق رايج است.
معرفي ساز باغلاما
ستاره | سرويس فرهنگ و هنر - اگر تا به حال در فيلم‌هاي تركي خواننده‌اي را همراه با يك ساز زهي ديده‌ايد. قطعا آن ساز يك باغلاما است. باغلاما يك ساز بسيار پر كاربرد در تركيه است كه در ادامه به معرفي بيشتر اين ساز خواهيم پرداخت.
معرفي و تاريخچه‌ي ساز باغلاما
باغلاما (و سازهاي هم خانواده‌ي آن) از گروه سازهاي زهي مضرابي (زخمه‌اي) مقيد است كه با مضراب نواخته مي‌شود و در رده بندي ساز‌ها در گروه زه صدا‌هاي مضرابي قرار مي‌گيرد. اين ساز در اصل ساز ملي قوم ترك و منطقه‌ي آناتولي است و در ميان ترك زبانان و كرد زبانان تركيه و شمال عراق رايج است. در نيم قرن گذشته باغلاما و سازهاي هم خانواده‌ي آن بيشتر توسط مهاجران كرد عراقي در آذربايجان غربي و كردستان ايران رواج يافته است. گمان مي‌رود باغلاما و سازهاي هم خانواده‌ي آن محصول تغيير و تحولاتي هستند كه روي قوپوز (ساز عاشيقي) صورت گرفته است. قوپوز ساز مورد استفاده‌ي اوزان‌هاي قرون گذشته (اجداد عاشيق‌ها و بخشي‌هاي ترك نژاد) بوده است.
معرفي ساز باغلاما
به هر ترتيب باغلاما و سازهاي هم خانواده‌ي آن نقش مهمي در انتقال فرهنگ و موسيقي تركي به عصر حاضر ايفا كرده‌اند. در آناتولي اين ساز‌ها نام‌هاي گوناگوني دارند، از جمله باغلاماي بلغاري، بوزوق، جورا، چالغي، ساز، چوگور، چكو، دمبرا، دينقير، زيمبرا و تنبور. سازهاي اين خانواده با دستان‌بندي‌هاي مختلف (۹، ۱۲،۱۷ و ۲۴ دستان) ديده مي‌شوند كه هركدام ويژگي و كاربرد خاص خود را دارند و وتر‌ها غالبابه تعداد ۶ يا ۷ عدد در سه رديف قرار مي‌گيرند. امروزه از انواع باغلاما با وتر‌ها و دستان‌هاي كمتر نيز استفاده مي‌كنند.
ساختار سازهاي خانواده‌ي باغلاما
باغلاما كاسه‌ي طنيني يكپارچه به شكل تقريبا نيمه گلابي و دسته‌اي نسبتا طويل دارد كه دستان‌ها روي آن بسته مي‌شوند و روي دهانه‌ي كاسه صفحه‌ي چوبي قرار دارد. ساير اجزاي سازهاي اين خانواده عبارتند از: وتر‌ها، سيم گير، خرك، شيطانك، گوشي‌ها و مضراب.
جنس و مواد به كار رفته در ساختمان سازهاي خانواده‌ي باغلاما
كاسه‌ي طنيني يكپارچه (گاه تركه اي): چوب‌هاي پروانه، عرعر (سروكوهي)، ماعون (ماهون)
صفحه: چوب صنوبر، چوب‌هاي ديگر
دسته: چوب بلوط، چوب‌هاي سخت ديگر
دستان‌ها: سيم نايلوني ۰/۳۵ تا ۰/۴۰
خرك: شاخ، استخوان، عاج فيل، چوب‌هاي سخت
وتر‌ها: زه يا موي دم اسب (در قديم)، سيم فولادي
شيطانك و سيم گير: شاخ، استخوان، عاج فيل، چوب‌هاي سخت
مضراب: چوب يا پوست درخت گيلاس يا آلبالو (در قديم)، شاخ، پر غاز، پلاستيك نرم
عكس ساز باغلاما
تكنيك‌هاي اجرايي سازهاي خانواده‌ي باغلاما
تكنيك‌هاي اجرايي سازهاي خانواده‌ي باغلاما در تركيه پيشرفته و پيچيده‌اند، ولي در ايران اين ساز‌ها با تكنيك‌هاي ساده‌تري اجرا مي‌شوند. در اين ساز روي رديف‌هاي اول، دوم و سوم وتر‌ها انگشت گذاري مي‌شود، اما انگشت گذاري روي وتر‌هاي رديف اول بيشتر است و ملودي غالبا روي وتر‌هاي رديف اول اجرا مي‌شود. از انگشت شست دست چپ نيز براي گرفتن وتر‌هاي رديف سوم استفاده مي‌كنند. سازهاي اين خانواده غالبا با مضرابي از جنس پلاستيك نرم نواخته مي‌شوند.
موارد استفاده‌ي ساز باغلاما و ديگر سازهاي هم خانواده‌اش
ساز باغلاما و سازهاي هم خانواده‌ي آن رپرتوار گسترده‌اي دارند كه مقام‌هاي رايج در موسيقي تركي، موسيقي كردي و ارمني تركيه، موسيقي كردي شمال عراق و بسياري از مقام‌هاي رايج در برخي نقاط مرزي ايران، تركيه و شمال عراق را شامل مي‌شود. اين ساز‌ها هم به صورت تكنوازي و هم در همراهي با آواز و نيز در كنار سازهاي ديگر در اركستر‌هاي مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
معرفي ساز باغلاما - باغلاما و كمانچه
انواع باغلاما
ساز باغلاما انواع و اندازه‌هاي مختلفي دارد كه مطابق با هدف مورد نظر انتخاب و نواخته مي‌شود. انواع آن عبارتند از:
جورا (Cura)
تانبورا (Tanbura)
باغلاما دسته كوتاه (Çöğür,Kısa Sap Bağlama)
باغلاما دسته بلند (Uzun Sap Bağlama)
ساز ديوان (Divan Sazı) (در ايران هم كاربرد دارد)
ساز ميدان (Meydan Sazı)
باغلاما يوناني
نواختن ساز باغلاما و ساز كمانچه
كوك‌هاي ساز باغلاما
چيده‌مان سيم‌ها در اين ساز از پايين به بالا «دو، دو، سه» است. كوك‌هايي كه در زير گفته شده‌اند، از پايين به بالا هستند. آن دسته از سيم‌هاي باغلاما كه سه‌تايي در كنار هم هستند، از پايين به بالا به گونه‌اي قرار مي‌گيرند كه نخست در پايين، يك سيم بم‌نواز و كلفت‌تر از دو سيم بالاتر از خود است. سپس دو سيم ديگر در بالاي سيم بم، بسته شده است.
كوك بوزوك يا كارا (Sol, Re, La)
كوك باغلاما (La, Sol, Re)
كوك مستزاد (Fa, Re, La)
كوك ميسكت (Fa#, Re, La)
نواختن ساز باغلاما
نوازندگان مطرح باغلاما
اورهان گنجه‌باي
اردال ارزنجان
احمد كوچ (آهنگ‌هاي معروفي را در جهان براي اين ساز تنظيم كرده و مي‌نوازد)
مراد كايا
چتين آكدنيز
دسكو هركي
نشئت ارتاش
حسرت گؤل‌تكين
ارول پارلاك
عارف ساغ
كارل ساندرز
اركان اوغور
عثمان آكيول
منبع:setare.com
:: موضوعات مرتبط:
:: برچسب‌ها:
،
خبرنامه پیامکی 
