| نظرات (0)
پاسخ تفصيلي
به طور كلّي ابزار موسيقي بر دو گونه است:
1. وسايل مختص: در موسيقي به ابزاري وسايل مختص گفته مي شود كه ويژه لهو و لعب بوده و با آن آهنگ هاي مناسب مجالس فساد و پايكوبي نواخته شود. اين نوع از وسايل، هيچ منفعت حلالي در بر ندارد و استفاده از آن در هر حال اشكال داشته و خريد و فروش آن جايز نيست؛ هر چند به صورت لهوي نواخته نشود. [1]
2. وسايل مشترك: در موسيقي به ابزاري وسايل مشترك گفته مي شود كه مي توان با آن آهنگ هاي حلال و يا حرام نواخت. بنابراين، اگر به طور لهوي و مناسب با مجالس فساد نواخته شود، استفاده از آن حرام است، و در غير اين صورت نواختن آن اشكال ندارد. [2]
بنابر تحقيق، برخي از فقها براي وسايل مختصِ لهو و لعب در موسيقي، نمونه هايي نام برده اند؛ مانند: تار [3] و بربط. [4]
بربط، يكي از ابزار موسيقي شبيه تار، كه كاسه اش بزرگ تر و دسته آن كوتاه تر است، و از وسايل ويژه لهو دانسته شده است. [5]
امّا از آن سو، برخي از ابزار رايج موسيقي در عصر حاضر را از وسايل مشترك مي دانند كه اگر به صورت لهوي و مناسب مجالس فساد نواخته نشود، استفاده از آنها حلال است؛ مانند: طبل، [6] سنتور، [7] چنگ، [8] ارگ [9] و ويولون. [10]
به هر حال، وظيفه فقها در همه موارد تعيين مصداق براي هر حكمي نيست، بلكه حكم كلّي را ذكر كرده و مصداق آن را به عرف واگذار مي كنند. از اين رو، اگر از وسايل موسيقي، آهنگ حرام نواخته نشود، به كارگيري از اين وسايل حرام نيست، و استفاده از اين ابزار منوط به استفاده حلال و نواختن حلال است. به ديگر سخن؛ در حرام و يا حلال بودن موسيقي بايد به نوع نواختن نگاه كرد كه اگر مناسب با مجالس لهو و فساد بوده، حرام و گرنه حلال است. و ممكن است در زماني يك وسيله موسيقي جزو ابزرار ويژه لهو دانسته شود، ولي در زماني ديگر از اين حالت خارج شده و با آن آهنگ حلال نواخته شود.
درباره شناخت ابزار موسيقي و خصوصيّات آن بايد به كتاب هاي مربوطه مراجعه كرد، نه اين كه در كتاب هاي فقهي جست و جو نمود.
فتواي برخي از مراجع تقليد در باره استفاده از وسايل موسيقي چنين است:
حضرت آيت الله العظمي خامنه اي (مد ظله العالي):
آن دسته از آلات موسيقى كه عرفاً از آلات مشترك و قابل استفاده براى كارهاى حلال محسوب مىشود، خريد و فروش و استفاده از آن به قصد منفعت حلال جايز است، ولى خريد و فروش و استفاده از آلاتى كه عرفاً از آلات مخصوص لهو (موسيقى حرام) محسوب مىشود، جايز نيست.
دفتر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني (مد ظله العالي):
بلي حرام است.
پاسخ حضرت آيت الله هادوي تهراني (دامت بركاته) به اين شرح است:
يك ساز خاص حرام نيست. اگر موسيقي نواخته شده توسط اين ساز به گونه اي باشد كه شهوت را در افراد تحريك كند و مناسب مجالس لهو و لعب باشد، اين عمل حرام است.
براي آگاهي بيشتر نمايه هاي زير را مطالعه كنيد:
«دلايل حرمت و حليت موسيقي»، سؤال 388 (سايت: 401) .
«منظور از مفسده غنا و موسيقي»، سؤال 6185 (سايت: 6364) .
[1] . ر.ك: تبريزي، جواد بن علي، استفتائات جديد، ج 2، ص 210، س 950 و ص 214، قم، چاپ اول، بي نا و بي تا؛ خامنه اي، سيد علي، اجوبة الاستفتائات، ص 252 - 255، نشر دفتر معظم له، قم، چاپ اول، 1424ق؛ امام خميني، استفتائات، ج 2، ص 12 و 14، دفتر انتشارات اسلامي، قم، چاپ پنجم، 1422ق؛ فاضل لنكراني، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 583، س 2176، انتشارات امير قلم، قم، چاپ يازدهم، بي تا؛ بهجت، محمد تقي، رساله توضيح المسائل، ضمائم، ص 3، م 20، انتشارات شفق، قم، 1428ق؛ نراقي، محمد مهدي، أنيس التجار (محشّي)، شارح، طباطبايي، سيد محمد كاظم و صدر عاملي، سيد اسماعيل و حائري يزدي، عبدالكريم، ص 42، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، قم، چاپ اول، 1425ق.
[2] . ر.ك: اجوبة الاستفتائات، ص 255، س 1162؛ امام خميني، استفتائات، ج 2، ص 12، س 25، و ص 14، س 30؛ مكارم شيرازي، ناصر، استفتائات جديد، محقق و مصحح عليان نژادي، ابوالقاسم، ج 1، ص 153، س 524 و س 525، و ج 2، س 707 و 710، انتشارات مدرسه امام علي بن ابي طالب (ع)، قم، چاپ دوم، 1427ق و كتاب هاي فقهي ديگر.
[3] . مانند: تبريزي، جواد بن علي، استفتائات جديد، ج 2، ص 214، س 971؛ جامع المسائل، ج 1، ص 85، س 271؛ صافي گلپايگاني، لطف الله، جامع الاحكام، ج 1، ص 289 و 290، س 996، انتشارات حضرت معصومه (س)، قم، چاپ چهارم، 1417ق؛ سبحاني، جعفر، رساله توضيح المسائل، ص 382، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، چاپ سوم، 1429ق؛ بهجت، محمد تقي، استفتائات، ج 4، ص 525 و 526، س 6336، نشر دفتر حضرت آيت الله بهجت، قم، چاپ اول، 1428ق؛ امام خميني، نجاة العباد، ص 222، م 5، مؤسسه تنظيم نشر و آثار امام خميني (ره)، تهران، چاپ اول، 1422ق؛ انيس التجار (محشّي)، ص 42.
[4] . تبريزي، جواد بن علي، استفتائات جديد، ج 2، ص 211.
[5] . غنا و موسيقي (ماهيّت، حكم و پيامدها)، ص 216.
[6] . مكارم شيرازي، ناصر، استفتائات جديد، ج 1، ص 151، س 515 و س 516؛ اجوبة الاستفتائات، ص 255، س 1161 و 322، س 1440؛ جامع المسائل، ج 1، ص 580، س 2169 و ص 583؛ تبريزي، جواد بن علي، استفتائات جديد، ج 1، ص 454، س 2000 و ص 455، س 2009 و ص 458، س 2019.
[7] . اجوبة الاستفتائات، ص 251، س 1144.
[8] . تبريزي، جواد بن علي، استفتائات جديد، ج 2، ص 205، س 930 و ص 208، س 941.
[9] . جامع المسائل، ج 1، ص 244، س 992.
[10] . اجوبة الاستفتائات، ص 248، س 1128.
منبع : islamquest.net
:: موضوعات مرتبط:
:: برچسب‌ها:
،
خبرنامه پیامکی 
